تمرینات گفتار درمانی

تمرینات گفتار درمانی برای کودکان فواید بی شماری دارد. کودکانی که تاخیر در گفتار دارند ممکن است در جریان روان کلمات مشکل داشته باشند. آنها ممکن است نتوانند جملات کامل را بیان کنند. زیرا کلمات یا هجاها هنگام انتقال افکار خود شکسته می شوند. آنها ممکن است لکنت زبان داشته باشند و نتوانند با وضوح صحبت کنند. چنین مشکلاتی می تواند مانعی برای ارتباط کودک شود و ممکن است منجر به مشکلات اعتماد به نفس و عزت نفس شود. کودکانی که از اختلالات گفتاری رنج می برند، انتقال پیام به دیگران با استفاده از کلمات، جملات و نوشتار دشوار است. آنها همچنین در استفاده صحیح از دستور زبان و قالب بندی کلمات در یک جمله و توصیف حوادث تلاش می کنند. گفتار درمانی با هدف کار بر روی این زمینه ها است.

چگونه بفهمیم کودک ما به گفتار درمانی نیاز دارد؟

• در شرایط زیر کودک شما نیاز به گفتاردرمانی پیدا می ‌کند:
• درک آنچه فرزند شما می گوید برای مردم دشوار است. زیرا گفتار واضح نیست.
• کودک شما در بیان کلمات یا ترجمه افکار خود به کلمات دچار مشکل می شود.
• گفتار کودک با لکنت، تکرار، طولانی شدن و انسداد مختل می شود.
• کودک به جای جملات دو تا سه کلمه ای، فقط یک یا دو کلمه مانند مادر، پدر را به زبان می آورد.
• فرزند شما در مهارت های اجتماعی مانند دوست یابی، داشتن تماس مستقیم، یادگیری مهارت های بازی و تعامل با دیگران رشد نکرده است.
• کودک شما ممکن است تلفظ کاملی داشته باشد، همچنین ممکن است یک خواننده اولیه باشد. اما ممکن است همچنان به گفتار درمانی نیاز داشته باشند تا مهارت‌ های زبانی عمل‌گرایانه خود یا فرآیند استفاده مناسب از زبان در سناریوهای اجتماعی را برای گفتگو، پیدا کردن دوستان جدید یا درخواست ‌های ساده از شخصی تقویت کند.
• ممکن است کودک به دلیل ناتوانی یا شرایط پزشکی مانند اوتیسم یا اختلال شنوایی به گفتار درمانی نیاز داشته باشد. زیرا بر توانایی برقراری ارتباط تأثیر می گذارد.

در موارد فوق با یک آسیب شناس گفتار و زبان یا گفتاردرمانگر مشورت کنید. گفتاردرمانگرها اغلب خدمات را برای این بچه ها در سنین پایین شروع می کنند و تا سال های مدرسه ادامه می دهند.
حتی اگر فرزند شما در خدمات گفتار درمانی شرکت نکرده باشد. شما می توانید تمرینات گفتار درمانی را در خانه برای حمایت از درمان انجام دهید. اگر گفتار به تعویق افتاد، اولین چیزی که باید در نظر بگیرید این است که آیا شنوایی کودک خوب است یا خیر. این را می توان در خانه ارزیابی کرد تا ببیند آیا کودک به صداهای بلند پاسخ می دهد یا به سمت موسیقی یا صدای تلویزیون می چرخد.

تمرینات گفتار درمانی برای کودکان

دلایل مختلفی برای کار بر روی تمرینات گفتار درمانی در خانه وجود دارد. گاهی اوقات، والدین مطمئن نیستند که آیا فرزندشان نیاز به مراجعه به گفتار درمانگر دارد یا خیر. بنابراین ابتدا چند تمرین گفتار درمانی را در خانه انجام می دهند. ممکن است گفتار درمانگر فرزند شما ابراز نگرانی کند که او کمی لکنت دارد یا در مهارت های گفتاری به کمک نیاز دارد، بنابراین تمرینات گفتار درمانی برای او در منزل تجویز می کند‌.

هر تمرین به گونه ای طراحی شده است که کودک شما را درگیر کند و تولید زبان و گفتار را تحریک کند. به یاد داشته باشید، جلسات درمانی، به ویژه برای کودکان زیر سه سال باید سرگرم کننده باشد. اگر فرزند شما احساس کند در یک محیط آموزشی رسمی است، ممکن است همکاری نکند. کودکان برای یادگیری باید از فعالیت های خود لذت ببرند. در حالی که یک ساختار کوچک مشکلی ندارد، اجازه دهید فرزندتان در اتاق قدم بزند، تکان بخورد و بخندد تا بهترین استفاده را از زمان با هم داشته باشید.
انواع تمرینات گفتار درمانی کودکان

فلش کارت ها

فلش کارت ها می توانند به کودکان در گفتار درمانی کمک کنند تا بر صداهایی که با آنها مشکل دارند تمرکز کنند. می توانید با ارائه فعالیتی برای بچه ها که همراه با آن‌ها انجام می‌ دهند یا پاداشی که اگر درست انجام شود، به سرگرم‌ کننده‌ تر شدن آن کمک کنید. به عنوان مثال، یک تکه آب نبات (جویدنی برای تقویت عضلات فک خوب است) پس از گفتن تعداد مشخصی از صداها در کارت های زبان به درستی به آن ها بدهید.

تمرینات آینه ای

بسیاری از کودکانی که مشکلات مفصلی دارند، نمی دانند چگونه دهان خود را حرکت دهند تا صداها را به درستی تولید کنند. صحبت کردن در مقابل آینه می تواند به کودک کمک کند تا ببیند وقتی صداهای خاصی تولید می کند، دهانش چگونه حرکت می کند. شما می توانید هر صدا را به آرامی و به درستی بیان کنید تا موقعیت مناسب کودک خود را مدل کنید و تفاوت ها را در آینه نشان دهید.

قورباغه هاپ

این یک بازی ساده است که به کودک شما کمک می کند تا یک کلمه را شش بار تکرار کند. شش کلمه ای را که می خواهید تمرین کنید انتخاب کنید. هر کلمه را در یک محافظ کاغذ پلاستیکی شفاف، قرار داده و آن را تکان دهید. پدهای پلاستیکی لیلی را در تمام اتاق پخش کنید. از فرزندتان بخواهید هر بار که کلمه را می گوید، روی هر پد لیلی بپرد. بعد از اینکه به هر شش پد لیلی می پرید و کلمه را به درستی می گوید، ممکن است قورباغه کوچک شما یک مگس خوشمزه به عنوان جایزه بخواهد!

حدس بزنید چه کسی؟

این یک بازی رومیزی سرگرم کننده است که به کودکان کمک می کند اقلام روزمره مانند اتومبیل، حیوانات، غذاها و موجودات دریایی را شناسایی کنند. این بازی نه تنها حل مسئله را آموزش می‌دهد، بلکه مهارت های اجتماعی شدن و شناسایی شخصیت‌ ها را تشویق می کند.

بازی کردن

یک توپ بردارید و آن را به عقب و جلو پرتاب کنید. در حالی که کودک کلمات خود را تمرین می کند، با بازی شکار بازی کنید. به این ترتیب آنها دو تمرین را همزمان انجام می دهند.

به پیاده روی بروید

اگر با کودکتان در جایی قدم می زنید، از او بخواهید برای هر تکرار صحیح یک قدم جلوتر برود. زمانی که در پارک هستید یا وارد خانه خود می شوید این کار را امتحان کنید. علاوه بر انجام چنین بازی هایی با کودک خود، باید او را وادار کنید که عضلات دهان خود را تمرین دهد.

تمرینات حرکتی دهان

موتور دهانی به استفاده از ماهیچه های داخل دهان از جمله لب ها، گونه ها، فک و زبان اشاره دارد. همه این قسمت ها به ماهیچه ها متصل هستند که می تواند قوی یا ضعیف، هماهنگ یا ناهماهنگ باشند. ما به مهارت های حرکتی دهان و دندان قوی نیاز داریم تا بتوانیم صحبت کنیم، بخوریم، قورت دهیم یا بنوشیم. در اینجا تمرین‌ های حرکتی دهانی مختلف برای کودکان شما آورده شده است تا در راحتی خانه تمرین کنند.

حرکات لب

حرکات لب یک ورزش دهان و دندان عالی برای کودکان است. از کودک بخواهید بزرگ لبخند بزند، استراحت کند و تکرار کند. کودک می تواند گونه های خود را پف کند در حالی که لب ها را باز نمی کند. از طرف دیگر، ممکن است یک گونه را پف کرده و دیگری را استراحت دهند. از کودک بخواهید بادکنک یا سوت بزند. همین کار را می توان با لب انجام داد. لب بالا را و سپس لب پایین را پف کنید. نوشیدن با نی به جای فنجان نیز مؤثر خواهد بود.

تمرینات گفتار درمانی در منزل

تمرینات زیادی وجود دارند که می‌توانند به بهبود وضعیت زبان و گفتار کودک شما کمک کنند. در یکی از این تمرین‌ها می‌توانید دو جلسه تمرین 5 دقیقه ای در طول روز برای کودک خود در نظر بگیرید. در این فرصت کوتاه، روی یک مهارت خاص فرزند خود کار کنید. گفتاردرمانگر در انتخاب این مهارت می‌تواند به شما کمک کند. بعضی از کودکان تمایلی برای مراجعه به گفتاردرمانگر نشان نمی‌دهند. در این صورت بهتر است یک مهارت نسبتا ساده را انتخاب کنید. فعالیتی که سایر همسن و سالان کودک شما می‌توانند انجام دهند.
کودک شما با انجام این کار ساده خوشحال می‌شود و انگیزه بیشتری برای ادامه تمرینات به دست می‌آورد. بهتر است مهارت‌هایی که کودک شما ندارد را به ساده‌ترین شکل تقسیم‌بندی کنید. اگر می‌خواهید تلفظ صحیح یک حرف را به فرزند خود آموزش دهید، ابتدا از او بخواهید که حرف را به تنهایی بیان کند. سپس حرف موردنظر را در کنار هجاهای غیر معنایی به کار ببرید. در ادامه می‌توانید به سراغ کلمات، جملات و مکالمه بروید.

مثال برای تمرین حرف ب
مرحله اول : بیان حرف به تنهایی مانند “ب … ب … ب”
مرحله دوم : استفاده از حرف موردنظر در کنار هجاهای غیر معنایی مانند ” بی … با… به ”
مرحله سوم : ساختن کلمات مانند “بابا … باران … بیدار”
مرحله چهارم : ساختن جمله
مرحله پنجم : مکالمه
در این تمرین، یک هدف در نظر بگیرید. برای مثال هدف شما می‌تواند تکرار 50 بار یک حرف در 5 دقیقه باشد. برای این منظور از کودک خود بخواهید تا صدای حرف “ب” را 50 بار بگوید. ممکن است کودک شما به این عدد نرسد. اشکالی ندارد. هدف از جلسه 5 دقیقه ای این است که فرزند شما هر چند بار که بتواند مهارت موردنظر را به درستی تمرین کند.

چندین ایده عالی برای تمرینات گفتاردرمانی در منزل

 – استفاده از شمارنده

در این تمرین می‌توانید از کانتر شمارنده استفاده کنید. کانتر، دستگاه کوچکی است که یک دکمه بزرگ دارد. با فشردن دکمه، عددی که کانتر نشان می‌دهد بالا می‌رود. از کودک خود بخواهید تا مهارت موردنظر را تکرار کند. هر بار که کلمه را به درستی بیان کرد، دکمه را فشار دهد. زمانی را برای این کار تعیین کنید و ببینید چند بار می‌تواند کلمه هدف را تکرار کند.

– جابجا کردن لوبیا، سنگ یا تیله

دو ظرف تهیه کنید. تعدادی لوبیا، سنگ یا تیله را داخل یکی از ظرف‌ها بریزید. هر بار که کودک شما توانست تمرین را به درستی انجام دهد، یک لوبیا، سنگ یا تیله به ظرف دوم بریزید. این کار را ادامه دهید تا همه آنها به ظرف دوم منتقل شوند.

– لی لی بازی

در این تمرین، مسیر لی لی را روی زمین بکشید. سپس از فرزند خود بخواهید قبل از هر بار پرش، مهارت خود را انجام دهد.

– بازی ورشکستگی

در این تمرین، تعدادی سکه پلاستیکی را داخل یک کیسه بگذارید. یکی از آنها را قرمز رنگ کنید. هر بار که فرزند شما تمرین خود را به درستی انجام داد، هر دو نفر یک سکه از کیسه خارج کنید. کسی که سکه قرمز را بردارد، ورشکسته می‌شود و باید تمام سکه‌های خود را پس دهد. برنده بازی کسی است که بعد از 5 دقیقه سکه بیشتری داشته باشد.

– بازی بلوک‌ها

روند بازی این گونه است که هر بار که فرزند شما مهارت خود را تمرین می‌کند، یک بلوک به او می‌دهید تا روی برج قرار دهد. اگر برج سقوط کند، بلوک‌ها را برمی‌دارید و کار را دوباره آغاز می‌کنید. همواره به این نکته دقت داشته باشید که کودک شما چقدر می‌تواند برج را بالا ببرد.

– استفاده از پوزیشن‌ های یوگا

تصاویری از حرکات یوگا را به فرزند خود نشان دهید. از او بخواهید یکی را انتخاب کند و در حال تکرار مهارت خود، آن حالت را حفظ کند. به این نکته دقت کنید که در این مدت چند بار می‌تواند تمرین خود تکرار کند.

نکاتی برای والدین در مورد گفتار درمانی در منزل

یکی از مهمترین کارهایی که باید انجام دهید این است که از هرگونه اظهار نظر منفی در مورد گفتار کودک خودداری کنید. اگر کودک شما لکنت زبان دارد، به او فشار نیاورید. در عوض، نکات زیر را دنبال کنید:

مکالمه را تشویق کنید. از فرزندتان چیزهای تامل برانگیز بپرسید، “اگر یک پرنده را دوست داشته باشی چه کار می کنی؟” با پرسیدن سوالاتی که پاسخ های دقیق را به دنبال دارد، فرزندتان را تشویق می کنید تا ایده های خود را بیان کند.
با دقت گوش کنید. حتی اگر برای تکمیل جملات خود وقت می گذارد، با دقت به صحبت های فرزندتان گوش دهید. وقتی شما در حال گوش دادن هستید، کودک شما برای صحبت کردن اعتماد به نفس پیدا می کند. آنها تمام تلاش خود را می کنند که روان صحبت کنند.

می توانید این تمرین را امتحان کنید، فرزندتان و دوستان یا خواهر و برادرهایش را دور هم جمع کنید و یک دایره بسازید. جمله ای را برای یکی از بچه ها زمزمه کنید، آنها آن را به دیگری منتقل می کنند و غیره. در نهایت جمله ای که فرزند آخر اعلام می کند باید همان باشد که به فرزند اول گفتید.
فرزندتان را وادار به خواندن کنید، چند کتاب داستان جالب بخرید یا یک خبر مورد علاقه کودکتان را بردارید و از او بخواهید آن را با صدای بلند بخواند. به او بگویید که آن را دو یا سه بار تکرار کند. چنین فعالیت هایی باعث تقویت مهارت های گفتاری و همچنین مهارت های زبانی می شود.
ارزیابی انجام دهید، فرزندتان را ارزیابی کنید و ببینید فرزندتان در کدام زمینه ها تاخیر دارد. این به شما کمک می کند که بدانید آیا مسائل گفتاری مستقل هستند یا با سایر مشکلات رشدی مرتبط می باشند. شما می توانید با مقایسه عملکرد کودک خود با نقاط عطف طبیعی در کودکان در آن سن تجزیه و تحلیل کنید.

می توانید چندین فعالیت را برای بهبود گفتار کودک خود امتحان کنید. اما به یاد داشته باشید که کودک شما باید از آنها لذت ببرد. اگر احساس بی حوصلگی کنند ممکن است همکاری نکنند. در این زمینه حتما با مشاور کودک خود در کلینیک گفتار درمانی و کاردرمانی در تهرانپارس، مشورت نمایید.