وبلاگ

لکنت زبان و انواع آن

لکنت زبان و انواع آن

لکنت زبان و انواع آن ، یک نوع اختلال ارتباطی – گفتاری که باعث بروز مشکلات مکرر در ارتباط با روانی گفتار می شود، لکنت زبان می باشد. افراد مبتلا به لکنت زبان می دانند که می خواهند چه بگویند اما در بیان آن مشکل دارند. آن ها یک هجا، یک حرف مصوت یا بی صدا را تکرار یا طولانی می کنند. امکان مکث هنگام با صدا خواندن متن نیز وجود دارد. این اختلال گفتاری با رفتارهای مبارزه ای مانند پلک زدن سریع چشم یا لرزش لب همراه می باشد. لکنت زبان می تواند ارتباط با دیگران را دشوار نماید و بر عملکرد و کیفیت زندگی فرد تاثیر منفی بگذارد. در این مقاله به لکنت زبان و انواع آن می پردازیم. با ما همراه باشید.

لکنت زبان

لکنت زبان نوعی اختلال ارتباطی است که در آن گفتار طبیعی فرد مختل شده و نوعی اختلال گفتاری می باشد که با تکرار صداها، هجاها یا کلمات مشخص می شود. به وقفه ها در گفتار و طولانی شدن صداها، بلوک می گویند. این اختلال روانی در گفتار غالبا در سنین 2 تا 6 سال آغاز می شود. یعنی این اختلال با رشد مغز و گفتار بروز می کند. اما امکان دارد به دلایل مختلف در بزرگسالان نیز بروز پیدا کند. پسرها بیشتر از دخترها دچار لکنت زبان می شوند. به گونه ای که این نسبت تقریبا چهار به یک است. البته بین کودک مبتلا به لکنت زبان با سایر کودکان از نظر هوشی تفاوت چندانی وجود ندارد. زیرا لکنت زبان دوره است یعنی امکان دارد بعد از مدتی برطرف شود.

 

لکنت زبان در کودکان

لکنت زبان در کودکان بیشتر دیده شده و بین 2 الی ۷ سالگی بروز داده می شود. پسران بیشتر از دختران دچار این اختلال می ‌گردند. همه اختلالات گفتاری در کودکان را نباید لکنت زبان دانست. زیرا کودکان در سن‌ های اولیه حرف زدن به طور طبیعی دچار وقفه و یا تکرار کلمه می ‌شوند پس والدین باید تا تکامل گفتاری کودک صبور باشند. اما گاهی کودک به دلیل اضطراب ‌های وارده و یا ترس دچار نوعی اختلال گفتاری می‌ شود. به طوری که ممکن است برای بیان واژه ای به خود فشار بیاورد و یا تغییر شکل در صورت او دیده شود. در این حالت باید بیان کودک مورد بررسی قرار گیرد.

لکنت زبان در بزرگسالان

لکنت زبان در کودکان تنها وجود ندارد و بزرگسالان نیز به این عارضه مبتلا می شوند. بیشتر بزرگسالان به دلیل شوک حاصل از مشکلات روحی، عاطفی و یا آسیب وارده به مغز و یا سکته ‌های مغزی ممکن است به لکنت دچار شوند. این نوع لکنت را لکنت زبان اکتسابی و یا دیررس می گویند. همچنین لکنت زبان اکتسابی ممکن است در زمان استرس، هیجان و یا به دلیل عدم اعتماد به نفس، عدم تمرکز و خجالتی بودن فرد در مواقع خاص بروز کند.

لکنت زبان و انواع آن

انواع لکنت زبان

این اختلال زمانی به وجود می آید که دستگاه تکلم انسان به گروهی از تشنج ها گرفتار شده باشد. ضربه روحی و فیزیکی، استعداد ژنتیکی و چندین بیماری تخریب کننده عصبی به لکنت زبان کمک می کنند. لکنت زبان به دو دسته ی کلی تونیک و کلونیک تقسیم می شود.

1- لکنت تونیک (توقف در تلفظ)

در این نوع لکنت فرد به مدت چند لحظه هنگام صحبت کردن و تلفظ واژه دچار مکث می شود، به گونه ای که اطرافیان گمان می کنند فک شخص قفل شده است. سپس فرد مبتلا به لکنت یا کندی زبان، واژه یا سیلابی از یک کلمه را با شدت و به صورت ناگهانی بیان می نماید. بعنوان مثال، من درس خوان دن را دوس ت دا رم، من می خوام ب رم یا می خوام غ ذا ب خورم. لکنت تونیک یا توقف در تلفظ به دلیل انقباض عضلات تلفظی، دهان، حلق، حنجره و … به وجود می آید. به دلیل همین انقباض است که کلمات با شدت و فشار زیاد خارج می شوند. این اختلال گفتاری، منشا روانی دارد.

2- لکنت کلونیک (حالت تکراری در بیان کلمه)

فرد مبتلا به این نوع از اختلال گفتاری، یک سیلاب از واژه را با شدت، تشنج و سرعت تکرار می کند. سیلاب اول کلمه بیشتر تکرار می شود. بعنوان مثال، ش ش ش شیر، م م م مادر، پ پ پ پدر یا د د د درس. دلیل لکنت کلونیک اختلال فیزیولوژیک عصبی – عضلانی می باشد. زیرا این نوع اختلال گفتاری معمولا جنبه ارثی و خانوادگی دارد.

لکنت زبان و انواع آن

انواع لکنت زبان بر اساس منشا

ایجاد لکنت زبان پیش زمینه های مختلفی از جمله عوامل زیستی، اجتماعی، فیزیکی، خانوادگی، روانی، عاطفی، هیجانی و … دارد. انواع لکنت زبان در این تقسیم بندی بیشتر برای کودکان به کار می رود که عبارتند از:

1- لکنت زبان تکاملی یا Developmental

این نوع اختلال، شایع ترین نوع لکنت زبان در کودکان زیر5 سال است. لکنت زبان در طی فرآیند یادگیری، به عنوان مرحله ای طبیعی از یادگیری زبان رخ می دهد. به عبارت بهتر این اختلال، زمانی اتفاق می افتد که کودک در حال بهبود و گسترش توانایی های صحبت کردن خود می باشد. لکنت زبان تکاملی در پسر بچه ها بیشتر دیده می شود. در اغلب موارد، این مشکل به صورت خود به خودی برطرف شده و نیاز به درمان خاصی ندارد.

2- لکنت زبان نوروژنیک یا Neurogenic

این اختلال گفتاری به سیستم عصبی بدن مربوط می شود. سیستم عصبی بدن انسان از تعداد زیادی سلول عصبی تحت عنوان نورون ساخته شده است. نورون ها، پیام عصبی یا سیگنال هایی را به سایر نورون و همچنین به بخش های مختلف بدن از جمله عضلات می فرستند. در حقیقت در لکنت یا کندی زبان نوروژنیک، ناهنجاری یا اختلالی در سیگنال بین مغز و اعصاب یا عضلات ایجاد می شود. این نوع لکنت زبان پس از سکته مغزی، ضربه به سر یا سایر آسیب های مغزی رخ می دهد.

3- لکنت زبان روانشناختی یا Psychogenic

لکنت زبان روانشناختی مستقیما از خود مغز منشا می گیرد. مغز انسان از قسمت های گوناگونی تشکیل شده است. هر کدام از این بخش ها وظیفه ای را بر عهده دارند یا به عبارت بهتر، کنترل بخشی از اعمال بدن را برعهده می گیرند. در لکنت یا کندی زبان روانشناختی بیماری، ناهنجاری یا یک نوع اختلال بر قسمتی از مغز که وظیفه کنترل تفکر و استدلال را بر عهده دارد، تاثیر می گذارد. این مورد در کودکانی که ترسیده اند، مشاهده می شود. وقتی کودکی به شدت می ترسد و شوکه می شود، ممکن است که دچار لکنت زبان شود. این نوع لکنت یا کندی زبان از نوع روانشناختی می باشد. یا کودکانی که به علت بیماری دچار تب های طولانی مدت و گاها تشنج می شوند. این کودکان نیز ممکن است دچار لکنت شوند. این لکنت اغلب بعد از بهبودی از بین نمی رود و نیاز به مراجعه به متخصصین گفتاردرمانی دارد.

علائم لکنت زبان

علائم و نشانه های لکنت زبان متناسب با نوع آن متفاوت می باشند. اما علائم کلی آن عبارتند از:
• مشکل در شروع یک کلمه، عبارت یا جمله
• مکث و قفل شدن زبان حین بیان یک کلمه و شکستن آن
• تکرار یک صدا، هجا یا کلمه
• سکوت کوتاه قبل از بیان یک هجا یا کلمه خاص
• حرکت بیش از حد صورت یا بالا تنه برای بیان یک کلمه
• طولانی کردن یک کلمه یا یکی از هجاهای آن
• اضافه کردن هجاهای اضافه مانند اِ یا آ قبل از بیان کلمه
• اضطراب داشتن برای صحبت کردن
• ناتوانی یا کم‌ توانی در برقراری ارتباط موثر

علت لکنت زبان

لکنت زبان به دلایل مختلفی به وجود می آید که مهم ترین آن ها را می توان سابقه ژنتیکی، آسیب های مغزی و روحی نام برد.

1- سابقه ژنتیکی

طبق تحقیقات انجام شده، افرادی که در نزدیکان خود شخص دارای لکنت دارند بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند. این افراد به طور ارثی دارای اختلال فیزیولوژیک عصبی – عضلانی می باشند. به همین دلیل توانایی گفتاری آن ها با مشکل روبرو می ‌شود.

2- آسیب های مغزی

سکته مغزی، آسیب های مغزی و سایر اختلالات مغزی می توانند موجب کندی در گفتار، مکث یا تکرار صداها شوند.

3- آسیب های روحی و احساسی

مشکلات عاطفی، روحی و فشارها، استرس و اضطراب نیز از عوامل ایجاد لکنت زبان محسوب می ‌شوند.

درمان لکنت زبان

این اختلال گفتاری را به چند روش می توان درمان نمود. هر چه درمان زودتر شروع شود، بهتر است. پس بعد از آگاهی از مشکل فرد باید او را نزد متخصص برد تا روش مناسب درمان تشخیص داده شود.

1- گفتاردرمانی

در گفتاردرمانی برای درمان افراد چند مرحله وجود دارد که به برخی از مهم ترین آن ها اشاره می ‌کنیم.
گفتاردرمانگر در ابتدا سعی می کند ریشه مشکل شخص را دریابد. بعد به سراغ نوع درمان می ‌رود. در ابتدا جملات کوتاه با سرعت پایین را تمرین می ‌کنند تا زمانی که شخص به یک روانی در گفتار دست پیدا کند، این دوره را تا زمان جملات بلند با سرعت بالا ادامه خواهند داد. کنترل تنفس در زمان صحبت کردن بسیار مهم می باشد. گفتاردرمانگر به بیماران خود نحوه کنترل تنفس را آموزش می ‌دهد تا بتوانند در هنگام صحبت کردن عضلات گفتاری خود را ریلکس و شل نمایند. از دیگر اتفاقاتی که در طی گفتاردرمانی رخ می دهد می‌ توان به کنترل صحبت کردن، کاهش اضطراب، بررسی رفتارهایی که لکنت را تشدید می ‌کنند و … اشاره نمود. برای بهره مندی از خدمات گفتاردرمانی می توانید به گفتاردرمانی در شرق تهران مراجعه نمایید.

2- درمان رفتاری – شناختی

این نوع روان درمانی به فرد کمک می کند تا روش های تفکر را که موجب بدتر شدن لکنت می شوند را شناسایی کرده و تغییر دهد. همچنین می تواند در حل مشکلات مربوط به لکنت زبان مانند اعتماد به نفس، اضطراب و استرس به فرد کمک کند.

3- دستگاه ضد لکنت

با پیشرفت تکنولوژی، وسایل و تجهیزاتی آماده شده اند تا شخص مبتلا به لکنت زبان بتواند صدای خود را در کسری از ثانیه بعد از سخن گفتن بشنود. اینگونه فرد می تواند مشکلات خود را بهتر درک کند یا این دستگاه ها فرد را وادار به کاهش سرعت در گفتار می ‌کنند.

4- دارو درمانی

تا کنون داروی موثری برای درمان لکنت یافت نشده اما برای لکنت زبان اکتسابی، پزشک توانبخشی با تجویز داروهای آرام بخش و ضد اضطراب به فرد بزرگسال کمک می کند.

5- طب سنتی

متخصص طب سنتی برای درمان لکنت، خوردن مواد غذایی گرم و پرهیز از خوردن موادی با طبع سرد مانند لبنیات توصیه می کند. همچنین متخصصان طب سنتی معتقد هستند مصرف انار، گل گاو زبان، سیاه دانه و کنجد برای کاهش این عارضه موثر می باشند.

درمان خانگی لکنت زبان

درمان لکنت زبان کودکان در خانه بهتر است. زیرا کودک در محیط خانه احساس آرامش بیشتری دارد. همچنین مشارکت والدین روند درمان را سرعت می ‌بخشد. در این نوع درمان والدین باید چند نکته را رعایت کنند. آن ها باید با کودک به آرامی و شمرده شمرده صحبت نمایند. برای صحبت کردن کودک به او زمان دهند. او را مجبور نکنند که روان صحبت کند. به او کاملا گوش دهند و توجه کنند. خود را مشتاق به شنیدن سخنان او نشان دهند. در زمان شنیدن سخنان کودک با او ارتباط چشمی برقرار نمایند. او را تشویق و تحسین کنند. با او بازی ‌های غیر زبانی مانند ورزش، نقاشی و … انجام دهند. فضای خانه را خالی از تنش و امن بسازند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟

لکنت زبان به طور معمول در بین کودکان ۲ تا ۵ سال شایع تر است. در بیشتر کودکان، لکنت بخشی از یادگیری صحبت کردن می باشد و به خودی خود بر طرف می شود. با این وجود لکنتی که پایدار است و برطرف نمی شود برای بهبود به درمان نیاز دارد. در موارد زیر برای درمان لکنت زبان باید به پزشک مراجعه نمود:
• لکنت بیش از شش ماه طول بکشد.
• با بزرگ تر شدن کودک تکرار شود یا ادامه یابد.
• لکنت با سفت شدن عضلات یا تلاش واضح برای صحبت کردن همراه باشد.
• لکنت با سایر مشکلات گفتاری و زبانی به طور مداوم رخ دهد.
• بر روی عملکرد موثر تحصیلی، شغلی و اجتماعی فرد اثر گذار باشد.
• لکنت زبان باعث اضطراب و مشکلات عاطفی مانند ترس یا اجتناب از موقعیت هایی که در آن صحبت کردن لازم است، شود.
• از بزرگسالی شروع گردد.

لکنت زبان و انواع آن

عوارض لکنت زبان

وجود این اختلال گفتاری باعث مشکل در برقراری ارتباط با دیگران، مضطرب بودن از صحبت کردن و کم‌ حرف شدن می گردد. همچنین اعتماد به نفس را پایین می آورد و فرد را مورد آزار و اذیت قرار می دهد. از عوارض دیگر این عارضه می توان گوشه گیری، عدم توانایی در تعاملات اجتماعی، استرس، کناره ‌گیری از فرصت‌ های پیش آمده، عدم موفقیت در مراحل زندگی و … را نام برد.

سخن پایانی

لکنت زبان در هر سنی رخ می دهد. پاتولوژیست گفتار و زبان پس از ارزیابی های کامل می تواند در مورد بهترین روش درمان تصمیم بگیرد. برای درمان کودکان و بزرگسالانی که لکنت دارند، روش های مختلفی در دسترس هستند. از آنجا که متغیرهای مختلف و نیازهای فردی متفاوت می باشند یک روش یا ترکیبی از روش هایی که برای یک فرد موثر است امکان دارد برای فرد دیگر مفید نباشد. لکنت ممکن است با درمان به طور کامل برطرف نشود اما می تواند مهارت های کمک کننده ای مانند پیشروی در روانی کلام، بهبود ارتباطات موثر، مشارکت کامل در فعالیت های شغلی، اجتماعی و مدرسه را به فرد آموزش دهد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شانزده + 2 =