ویژگی های کاردرمانگر خوب ، کاردرمانی در حوزه توانبخشی است که بر تمام ابعاد جسمی و روحی فرد اثر می گذارد. هدف از این روش، بازیابی توانایی های از دست رفته و بهبود توانایی های موجود در افراد می باشد. مهم ترین هدف کاردرمانی رسیدن به حداکثر استقلال فردی و کاهش وابستگی به اطرافیان و در نهایت داشتن زندگی بهتر است.این حوزه توانبخشی در دو بخش کاردرمانی جسمی و ذهنی برای کاهش مشکلات افراد به آن ها خدمات ارائه می کند. طیف گسترده ای از افراد می توانند از خدمات کاردرمانی بهره ببرند، از کودکانی مه به علت بیماری های مادرزادی دچار ناتوانی در انجام فعالیت های طبیعی هستند تا افرادی که بواسطه حوادث شغلی یا تصادف دچار معلولیت و ناتوانی شده اند. کارشناس این رشته، کاردرمانگر نام دارد که در زمینه های فیزیولوژی، آناتومی و روانشناسی دانش و توانایی های لازم را کسب نموده و می تواند به افراد در داشتن زندگی مستقل تر کمک نماید. کاردرمانگر با بررسی دقیق شرایط فرد، فعالیت های هدفمندی را برای او تنظیم می کند تا با انجام آن ها بتواند شرایط بهتری را تجربه کند. کاردرمانگر خوب ویژگی های مخصوص خود را دارد که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم. با ما همراه باشید.
کاردرمانی چیست؟
کاردرمانی به معنی درمان به وسیله کار و فعالیت است که به منظور ایجاد حداکثر استقلال، جلوگیری از ناتوانی و حفظ سلامتی انجام می شود. کاردرمانی یکی از شاخه های توانبخشی است که تمامی ابعاد روحی، روانی و جسمی یک بیماری و تاثیرات جانبی که بر روی عملکرد فردی و اجتماعی بیمار می گذارد را در نظر می گیرد. این توانبخشی به افرادی که در اثر آسیب یا بیماری دچار محدودیت، اختلال عملکرد حرکتی اجتماعی، رشدی یا اختلالات یادگیری شده اند، کمک می کند. این حرفه شامل ارزیابی، درمان و مشاوره است. کاردرمانگر فرد را از وابستگی خارج کرده و به سوی انجام فعالیت های مستقل روزانه یاری می کند. به عبارتی دیگر کاردرمانی رشته ای است که رویکردهای درمانی را در سه سطح جسم، ذهن و روان در قالب فعالیت هدفمند و معنادار ارائه می دهد.
اهداف کاردرمانی
هدف اصلی کاردرمانی کمک به فرد برای افزایش احساس کارآمدی، بهبود وضعیت فرد با توانبخشی و بالا بردن توانمندی های او برای افزایش استقلال و تطابق در محیط اجتماعی است. این هدف با کمک سایر اعضای تیم توانبخشی مانند فیزیوتراپیست، گفتاردرمانگر، بینایی سنج، شنوایی سنج و تیم درمان مانند پزشک، روانشناس، پرستار و … انجام می شود. کاردرمانی با توجه به شرایط و توانمندی های مراجع صورت می گیرد. از اهداف دیگر کاردرمانی می توان به موارد زیر اشاره نمود.
• برقراری تعادل در توان عضلانی
• اصلاح ناهنجاری های مفصلی
• کاهش مشکلات جسمی مانند راه رفتن، نشستن و ایستادن صحیح
• افزایش هماهنگی بین اندام های مختلف
• بهبود آسیب های ایجاد شده در اثر حوادث
• جلوگیری از شکل گیری الگوهای غلط حرکتی
• بهبود مهارت های عملکردی
• کاهش اختلالات حسی
• بالا بردن هماهنگی سیستم عصبی بدن
• افزایش استقلال فرد و کاهش وابستگی او به دیگران
• بهبود حافظه
• بازیابی توانایی های از دست رفته
• افزایش تمرکز و توجه
کاردرمانگر کیست؟
کاردرمانگر شخصی است که با تکیه بر علم و مهارت های مختلف خود سعی در ایجاد توانبخشی مجدد در افراد دارد تا به آن ها استقلال فکری و عملی را باز گرداند. کاردرمانگر در دو زمینه روانی و جسمانی فعالیت می نماید. او با استفاده از یک برنامه منظم، تکنیک های درمانی مناسب و با در نظر گرفتن انگیزه و علایق فرد کمک می کند تا افرادی که دارای مشکل و ناتوانایی های جسمانی هستند بتوانند به طور مستقل به زندگی خود ادامه دهند. حتی توانایی کار کردن را نیز پیدا کنند تا درآمد کسب نموده و زندگی خود را اداره نمایند. نتیجه کار متخصص کاردرمانی جلوگیری از بروز افسردگی و از بین رفتن اعتماد به نفس در فرد است. همچنین استقلال را به افراد باز می گرداند تا وابستگی به دیگران نداشته باشند. کاردرمانگر در فرآیند کاری خود از انواع ورزش های فیزیکی، ابزارهای مختلف، نرم افزارهای کامپیوتری و … استفاده می کند. گاهی نیز کاردرمانگرهای خلاق به طراحی و ایجاد وسایل، ابزارها و نرم افزارهای لازم که وجود ندارند ولی مورد نیاز است، می پردازند. برای بهره مندی از خدمات متنوع کاردرمانی می توانید به کاردرمانی تهرانپارس مراجعه نمایید.
وظایف کاردرمانگر
کاردرمانگر وظیفه های مختلفی دارد. از وظیفه های او می توان تهیه برنامه جامع درمانی، آموزش حرکت و تمرین های گوناگون به بیماران، درمان اختلالات جسمانی و روانی، برنامه ریزی و ارزیابی دقیق میزان پیشرفت بیماران در فرآیند درمان را نام برد. همچنین او به بررسی محیط منزل و کار بیمار و هماهنگ کردن آن ها با نیاز بیمار می پردازد. کاردرمانگر به خانواده و همکاران بیمار برای ارتباط و مراقبت از او نیز آموزش می دهد و به آموزش کارهای مختلف از جمله پوشیدن لباس، آشپزی، غذا خوردن، استفاده از کامپیوتر و … به بیماران می پردازد.
ویژگی های کاردرمانگر خوب
1- تجربه کافی
تجربه یکی از مهم ترین ویژگی های یک کاردرمانگر خوب می باشد. در کنار کیفیت علمی، تجربه ی بالینی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. تجربه ی کافی در کار بالینی باعث می شود تا رفتار درمانگر پخته تر شده و اهداف و پروتکل های درمانی او، واقع گرایانه به ثمر برسند. در واقع تجربه یک کاردرمانگر خوب، ثمره ی تلاش بسیار در کار بالینی است که به سادگی به دست نمی آید.
2- صبور و دلسوز بودن
پروسه ی کاردرمانی، طولانی مدت می باشد. گاهی افرادی که به کاردرمانی مراجعه می کنند تا سال ها نیز در ارتباط با درمانگر باقی می مانند. گاهی نیز سیر پیشرفت مراجعان بسیار کند است. یک کاردرمانگر خوب، نه تنها حس صبوری را در خود پرورش می دهد بلکه باید سعی کند تا این حس را در مراجع و خانواده ی او نیز ایجاد نماید. گاهی برنامه های درمانی، طبق زمان بندی از قبل پیش بینی شده جلو نمی رود. در اینگونه موارد، انتظار می رود که یک کاردرمانگر خوب صبوری پیشه کند و به کار و رشته ی خود ایمان داشته باشد. محبت، همدردی، صبوری و علاقه به کمک به دیگران از ویژگی های لازم کاردرمانگر می باشند. کاردرمانگر باید بتواد احساسات بیمار را درک کند و از او حمایت عاطفی نماید تا بتواند بر ناراحتی هایش غلبه کرده و یک زندگی جدید را شروع کند.
3- رعایت کردن کدهای اخلاقی
در کنار مفهوم واژه ی اخلاق که به صورت عمومی کاربرد دارد، کاردرمانگر در طول تحصیل، واحد اخلاق حرفه ای را نیز پاس می کند. در این واحد درسی، کدهایی وجود دارد که رفتار یک کاردرمانگر خوب و حرفه ای را شرح می دهد. گاهی در حین کار کردن مشکلاتی به وجود می آید که از یک کاردرمانگر خوب انتظار می رود در این مواقع مطابق با کدهای اخلاقی عمل کند و اخلاق حرفه ای را زیر پا نگذارد.
4- کلی نگر بودن
یکی از ویژگی های رشته ی کاردرمانی و کاردرمانگر خوب، کلی نگر بودن است. در این رشته، فرد مراجعه کننده به کاردرمانی به عنوان یک کل در نظر گرفته می شود. از یک کاردرمانگر خوب انتظار می رود تا تمام جنبه های زندگی فرد را مورد توجه قرار دهد و از دیدگاه هالستیک خود خارج نشود. اگر این دید کلی به مراجع از بین برود، بسیاری از مزایای مداخلات نیز از بین خواهد رفت. لذا کاردرمانگر حرفه ای همیشه سعی می کند تا تمام جنبه های روحی، ذهنی و جسمی فرد را در نظر بگیرد و مطابق با این جنبه ها مداخلات خود را انجام دهد.
5- اخلاق نیکو
در کنار اخلاق حرفه ای، اخلاق نیکو نیز یکی دیگر از ویژگی های کاردرمانگر خوب می باشد. کاردرمانی یک رشته ی سخت و طاقت فرسا است. این خستگی نباید در اخلاق کاردرمانگر تاثیر بگذارد و موجب تندخویی یا بد اخلاقی او در محیط کار شود. همان طور که می دانید، بخش عظیمی از مراجع کنندگان به کلینیک های کاردرمانی، کودکان هستند. همین موضوع اخلاق نیکو را بیش از پیش برجسته می کند. شاید بد اخلاقی کاردرمانگر باعث شود تا کودک احساس خوبی از حضور در کلینیک نداشته باشد و تمایل او برای ادامه ی روند درمان از بین برود. لذا این امر موجب می شود تا آن کودک فرصت بهبودی و کسب استقلال را از دست دهد.
6- هنر ارتباطات و گوش دادن
کاردرمانگر باید با دقت به بیمار خود گوش دهد. زیرا فقط آن ها می توانند احساسات و علائم خود را بگویند. همچنین باید به مراقب های بیمار در رابطه با تمرین ها و … آموزش دهد. علاوه بر این باید بتواند عبارات پیچیده را به زبان ساده بیان کند، خصوصا اگر بیمار کودک بوده و یا بزرگسالی باشد که دچار مشکلات روانشناختی می باشد.
7- رعایت اصول حرفه ای
در اولین جلسه ملاقات انتظار می رود والدین سوالات زیادی را مطرح کنند. آن ها با پرسشنامه ای که از قبل توسط کاردرمانگر آماده شده روبرو می شوند و باید تاریخچه ای دقیق از مراحل رشدی کودک خود به کاردرمانگر ارائه دهند. سپس جلسه با کودک آغاز می گردد. این جلسه به شکلی برگزار شده که کودک در حال انجام فعالیت های روزمره (به عنوان مثال بریدن کاغذ با قیچی، گرفتن توپ یا بازی دور یک میز) ارزیابی می شود. در هنگام کار پشت میز، کودک به لحاظ زمان توجه و تمرکز، تحمل ناکامی ها و مهارت های زبانی مورد ارزیابی قرار می گیرد. همچنین مهارت های حرکتی با استفاده از فعالیت ها، تمرین های درمانی، بازی ها و … ارزیابی می شوند.
8- رصد کردن پیشرفت بیمار با چشمانی تیز
یک کاردرمانگر خوب حتی کوچکترین علائم پیشرفت بیمار را تشخیص داده و متناسب با آن سطح فعالیت های تمرینی او را ارتقا می دهد. او به والدین آموزش داده که در جستجوی چه چیزی باشند و چگونه پیشرفت کودک را در منزل رصد کنند. والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که این دسته از کودکان برای اینکه در انجام بعضی از کارها بتوانند پا به پای خواهر و برادر یا هم سن و سالان خود گام بردارند، به مدت زمان بیشتری احتیاج دارند. گاهی ممکن است مدارس هم به این نکته پی ببرند که توجه کودک رو به بهبودی بوده و قادر است نسبت به گذشته، بهتر از نوشت افزار (مداد یا پاستل) استفاده کند.
9- ویزیت شدن فرد به صورت منظم و در زمان های تعیین شدن
تعداد جلسات در هفته و مدت زمان هر جلسه متغیر بوده و به میزان تاخیر رشدی فرد بستگی دارد. انجام تکنیک های کاردرمانی برای افرادی که فقط از مشکل دست خط یا اختلال حرکات ظریف انگشتان دست رنج می برند، حداکثر بین شش ماه تا یک سال طول می کشد. برای افراد با آسیب یا تاخیر رشدی وسیع تر این زمان طولانی تر می شود. به صورتی که تا حدود هشت یا نه سالگی تحت نظر کاردرمانگر هستند. به طور متوسط کودکانی که تاخیر رشدی خفیف دارند، یک یا دوبار در هفته و کودکان با ناتوانایی بیشتر، سه بار در هفته در کلینیک کاردرمانی ویزیت می شوند.
10- به حداقل رساندن ناکامی ها
در فرآیند کاردرمانی، ناکامی مسئله مهمی است که همواره باید تحت کنترل باشد. اگر بیمار در حین درمان دچار ناکامی شود (که البته اجتناب ناپذیر می باشد)، ممکن است از ادامه فعالیت امتناع کند. بنابراین کاردرمانگر همیشه باید بیمار را به لحاظ بروز علائم ناکامی پایش کند تا در موقع مناسب با پیشنهاد یک فعالیت یا تمرین جدید از تسلیم شدن او ممانعت نماید.
سخن پایانی
یک فرد برای کاردرمانگر شدن به توانایی جسمی و روحی مطلوب و انگیزه ای قوی نیاز دارد تا بتواند با بیماران با ناتوانی های مختلف و گروه های سنی متفاوت ارتباط برقرار کند و در جهت درمان آن ها تلاش نماید. ویژگی های یک کاردرمانگر خوب زیاد می باشد و محدود به موارد گفته شده نمی شود. مهم ترین ویژگی یک کاردرمانگر خوب، علاقه به انسان ها است. خدمات توانبخشی در اغلب موارد به دوره های طولانی مدت درمان نیاز دارند. در نتیجه کسی که صبر وحوصله کافی نداشته باشد و به راحتی نا امید شود نمی تواند بیماران خود را در پروسه توانبخشی یاری کند. پس یک کاردرمانگر خوب باید صبور باشد و گوش شنوا داشته باشد تا مشکلات مراجعه کننده را به خوبی گوش دهد. در نهایت کاردرمانگری می تواند بهترین عملکرد را داشته باشد که تمام ویژگی های ذکر شده در بالا را در خود پرورش دهد و سعی کند تا مراجع و خانواده ی او را در اولویت قرار دهد.