تمرینات کاردرمانی برای اوتیسم

تمرینات کاردرمانی برای اوتیسم ، یکی از بیماری‌هایی که این روز‌ها به وفور نام آن را می‌شنویم، اوتیسم است. این بیماری یک اختلال عصبی می‌باشد و فرد مبتلا به اوتیسم برای انجام امور روزمره خود و حتی برقراری ارتباط کلامی با مشکل مواجه می‌شود.

اوتیسم به عنوان یک بیماری مادام‌العمر شناخته شده و این بدان معناست که نمی‌توان به صورت کامل آن را درمان کرد. با این وجود، کار درمانگران زیادی در حال فعالیت هستند تا با استفاده از تکنیک‌های کار درمانی، اختلالات کودکان اوتیسم را بهبود ‌بخشند.

برای این که بتوان یک کودک ‌اتیسم را از تمام جهات ارتقا داد، لازم است تا برخی مهارت‌ها را به او آموزش داد. تمریناتی که برای ارتقای کودکان اوتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرند بسیار وسیع هستند و در گروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. ما در ادامه برخی از مهم‌ترین تمرینات کار درمانی برای‌ اتیسم را به شما معرفی می‌کنیم.

انواع تمرینات کاردرمانی برای کودکان اوتیسم

همانطور که در ابتدا بیان کردیم تمرینات گسترده‌ای به منظور کاردرمانی برای اوتیسم وجود دارد. این تمرینات را می‌توان در گروه‌های مختلفی دسته‌بندی کرد. انتخاب هر یک از انواع تمرینات به نظر کار درمانگر و میزان اختلالات کودک مبتلا به اوتیسم بستگی دارد.

برخی از آن‌ها تمرینات ساده‌ای هستند که می‌توان بار‌ها در منزل آن‌ها را با کودک تمرین کرد؛ اما در این میان تمریناتی نیز وجود دارند که باید برای انجام آن‌ها با کار درمانگر مشورت کنید. ما در ادامه به معرفی برخی از تمرینات می‌پردازیم.

تمرینات هماهنگی، تعادلی و حرکتی

شاید این سؤال برای شما ایجاد شود که چرا باید با کودکان اوتیسم تمرینات تعادلی و حرکتی را کار کنیم؟ با انجام این تمرینات شما می‌توانید بستری را در ذهن کودک ایجاد کنید تا بتواند برای انجام حرکات خود تمرکز و درک بهتری داشته باشد. همچنین گفته می‌شود که تمرینات حرکتی تأثیر مستقیمی روی عملکرد ذهنی کودکان مبتلا به اوتیسم دارند.

برخی از تمرینات حرکتی کار درمانی برای کودکان اوتیسم عبارتند از:

• حفظ تعادل روی ارتفاع

در این تمرین شما باید از کودک خود بخواهید تا به صورت ‌ایستاده روی ارتفاع بایستد. کودک باید دستان خود را باز کرده و یک پای خود را بلند کند. او باید بتواند تعادل خود را روی یک پا حفظ نماید.

• لی لی کردن

در تمرین لی لی کردن باید از کودک خود بخواهید تا روی یک پای خود ‌ایستاده و مسافتی را طی نماید.

• پرتاب توپ به دیوار و گرفتن آن

این تمرین یکی از سرگرمی‌های کودکان است. کودک شما باید توپ خود را به دیوار پرتاب کرده و سعی کند آن را دوباره بگیرد.

• بازی وسطی

بازی وسطی را می‌توان به عنوان یکی از بازی‌های مناسب برای هماهنگی بیان کرد.

• عبور از موانع

برای انجام این تمرین کاردرمانی برای کودکان اوتیسم کافیست با استفاده از وسایل بازی یا چند تخته موانعی را ایجاد کنید. به کودک خود کمک کنید تا با طی کردن مسیر از روی موانع بپرد.

تمرینات مهارت دستی و حرکات ظریف

تمرین مهارت دستی و حرکات ظریف یک تمرین بسیار مهم برای کار درمانی کودکان اوتیسم است. هر چقدر کودک بتواند روی حرکت دست‌های خود تمرکز کرده و مهارت‌های ظریف را فرا بگیرد، ذهن او آماده‌تر و خلاق‌تر خواهد بود. از کاربردی‌ترین تمرینات این گروه می‌توان موارد زیر را نام برد.

• راه رفتن روی دست

راه رفتن روی دست یا به اصطلاح فرغونی راه رفتن یکی از تمرینات پیشرفته به شمار می‌رود و تأثیر زیادی روی یادگیری مهارت‌های دستی کودک دارد. برای انجام این تمرین باید پا‌های کودک را از زمین جدا کنید تا او بتواند وزن خود را روی دست‌ها قرار دهد و به سمت جلو حرکت کند.

• قرار دادن مداد بین انگشتان

در این تمرین کار درمانی برای اوتیسم باید یک مداد یا خودکار را بین انگشت میانی و اشاره کودک قرار دهید. کودک شما باید تلاش کند تا بتواند مداد را در این حالت نگه دارد. همچنین می‌توانید برای سخت کردن تمرین از کودک خود بخواهید خودکار یا مداد را نظیر یک الاکلنگ بین انگشتان خود تکان داده و با آن بازی کند.

• قرار دادن یک شی از بین چند شی روی زمین

چند شی مختلف مانند دکمه، مهره‌های بازی یا سکه را در دستان کودک خود قرار دهید و به او بگویید ‌اشیا را یکی یکی روی زمین قرار دهد.

• ریختن آب از یک لیوان به لیوان دیگر با استفاده از هر دو دست

دو ظرف در اختیار کودک خود قرار دهید. درون یکی از ظرف‌ها آب بریزید و دیگری را خالی بگذارید. از کودک خود بخواهید آب را از ظرف پر به درون ظرف خالی بریزد. به کودک خود بگویید تا برای انجام این کار از هر دو دست خود استفاده کند.

• ورز دادن خمیر بازی یا گل سفال

اجازه دهید کودک با خمیر بازی یا گل سفال یک توپ درست کند. با این کار مهارت حرکتی او نیز تقویت خواهد شد.

تمرینات درکی

انجام تمرینات ادراکی برای کودکان اوتیسم اهمیت بالایی دارد. منظور از ادراک این است مغز توانایی ثبت و تفسیر پیغام‌هایی که با استفاده حواس دریافت شده را دارد. ما در ادامه چند نمونه از تمرینات ادراکی را به شما معرفی خواهیم کرد.

• تمرین تمرکز و تقویت بینایی با کمک یک شی

برای انجام این تمرین باید یک شی که می‌تواند یک اسباب بازی یا هر وسیله دیگری که توجه کودک را جلب می‌کند، باشد. شی را در فاصله ۵۰ سانتی‌متری قرار داده و از کودک خود بخواهید ۱۰ الی ۱۵ ثانیه به آن خیره شود. دقت داشته باشید که هر دو چشم فرزند شما دقیقاً به شی خیره شده باشد.

• تعقیب حرکت توپ

یک توپ کوچک را روی یک میز به حرکت درآورید. کودک شما باید حرکت توپ را دنبال کند.

• خط کشیدن

الگو‌هایی را به صورت اشکال خطوط شکسته، مستقیم و منحنی آماده کنید. از فرزند خود بخواهید روی هر یک از آن الگو‌ها خط‌هایی را رسم کند.

• یافتن کلمات با حروف خاص

بر اساس رشد ذهنی کودک و سن او کلمات خاصی را روی یک برگه بنویسید. از فرزند خود بخواهید کلماتی با حروف خاص را بیابد. پس از این که کودک در این تمرین پیشرفت کرد، می‌توانید تمرین او را دشوارتر کرده و از او بخواهید کلمات خاصی را در یک روزنامه پیدا کند.

• ساخت پازل

ساخت پازل یکی از بهترین تمرینات برای بهبود مهارت‌های بینایی است. پازل‌های ساده‌ای را برای کودک خود تهیه کنید و هر بار برای ارتقای مهارت‌های او پازل‌های پیچیده‌تری تهیه کنید.

تمرینات بهبود ارتباطات بین فردی

برقراری ارتباط یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی است که کودکان اوتیسم با آن مواجه هستند. منظور از ارتباط تنها ارتباط کلامی و گفتار نیست. ما در کنار رفتار‌های کلامی، رفتار‌های غیر کلامی مختلفی نیز داریم که کودکان می‌توانند با کمک آن‌ها با دیگران تعامل برقرار کنند. برای مثال می‌توان تماس چشمی مناسب، ایما و اشاره را نام برد.

با توجه به این که تمرینات مربوط به گفتار اهمیت زیادی دارد، باید توسط درمانگر انجام شود. با این وجود شما می‌توانید با کودک اوتیسم ارتباطات غیر کلامی را تمرین کنید. با استفاده از روش‌های زیر می‌توانید در بهبود ارتباطات غیر کلامی به فرزند خود کمک کنید.

• بهبود تماس چشمی

ارتباط چشمی می‌تواند پایه و اساس رشد ارتباطات کودکان باشد. همانطور که می‌دانیدکودکان و نوزادان علاقه زیادی به چهره افراد دارند و می‌توانند به خوبی احساسات را از حالات چهره آن‌ها تشخیص دهند. برای این که بتوانید تماس چشمی کودک خود را بهبود بخشید، می‌توانید با استفاده از کاغذ لوله‌هایی را درست کنید و از او بخواهید تا از درون این لوله‌ها به چشمان شما نگاه کند.

• رعایت نوبت در مکالمه

شاید کمی ساده به نظر برسد اما تمرین رعایت نوبت در مکالمه می‌تواند ارتباطات غیرکلامی کودکان اوتیسم را تقویت کند. به آن‌ها گوش دادن را بیاموزید تا آن‌ها یاد بگیرند به صحبت‌های دیگران گوش دهند و به چهره آن‌ها نگاه کنند.

• درک مفاهیم انتزاعی

درک مفاهیم انتزاعی می‌تواند تأثیر زیادی روی رشد گفتار کودکان اوتیسم داشته باشد. کودکان با درک این مفاهیم می‌توانند به راحتی در مورد کسی یا چیزی که حضور ندارد، صحبت کرده و نظرات خود را بیان کنند. از جمله مفاهیم انتزاعی می‌توان به بیرون/داخل، گرم/ سرد، باز/ بسته، کم/ زیاد و سبک/ سنگین اشاره کرد.

• تمرین پکس

تمرین پکس یکی از روش‌های قدیمی است که می‌تواند تأثیر زیادی روی تقویت ارتباطات اولیه کودکان اوتیسم داشته باشد. در گذشته از این روش برای کمک به کودکانی استفاده می‌کردند که در برقراری ارتباطات اولیه و بیان نیاز‌های خود مشکل داشتند. تمرین پکس بر اساس تصاویر بوده و می‌تواند موجب بهبود ارتباطات کودکان اوتیسم شود. کودکان اوتیسم به کمک روش پکس یاد می‌گیرند نیاز‌های خود را با استفاده از تصاویر بیان کنند.

تمرینات یادگیری و حافظه

از مهم‌ترین مفاهیم شناختی مغزی می‌توان به حافظه و یادگیری اشاره کرد. همه ما می‌توانیم با استفاده از مکانیسم یادگیری موضوعات مختلف را ثبت کرده و با کمک حافظه مجدداً آن‌ها را بازیابی کنیم. برخی از تمرینات حافظه و یادگیری که می‌توانند موجب رشد ذهنی کودکان مبتلا به اوتیسم شوند، عبارتند از:

• تمرین حافظه فعال

تمرین حافظه فعال را می‌توانید روی کاغذ یا وایت برد انجام دهید. در این تمرین اشکال مختلف را روی کاغذ بکشید و به کودک خود نشان دهید. حال یکی از اشکال را پاک کنید و پس از گذشت ۱۰ ثانیه از کودک خود بپرسید کدام شکل پاک شده است. در هر تمرین تعداد اشکال را اضافه کرده و زمان نگاه کردن کودک به اشکال را کاهش دهید.

• برداشتن‌ اشیا از روی میز

این تمرین نیز مشابه تمرین قبل است. چند شی مختلف را به کودک نشان داده و پس از مدتی از او بخواهید تا چشمان خود را ببندد. در این مدت یکی از ‌اشیا را برداشته و از او بپرسید کدام شی حذف شده است.

• بیان کلمات بی‌ربط

چند کلمه بی‌ربط نظیر کتاب، میز و تلفن را به کودکتان بگویید و از او بخواهید تا کلمات ذکر شده را تکرار کند. پس از مدتی برای ارتقا و پیشرفت فرزندتان مدت زمان منتظر شدن خود را افزایش داده و پس از آن از کودک بخواهید تا کلمات را بازگو کند.

• حفظ کردن شعر

حفظ کردن اشعار کوتاه و ساده می‌تواند تأثیر زیادی روی حافظه شنیداری کودکان مبتلا به اوتیسم داشته باشد.

جمع ‌بندی درباره تمرینات کاردرمانی برای اوتیسم

همانطور که بیان کردیم اوتیسم یکی از بیماری‌هایی است که به صورت کامل قابل درمان نیست، اما روش‌های درمانی زیادی وجود دارد که می‌تواند به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا بتوانند مهارت‌های خود را تقویت کنند. کاردرمانی را می‌توان به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های بهبود اختلالات مربوط به بیماری اوتیسم بیان کرد.

در تکنیک کاردرمانی تمرینات زیادی ارائه شده است که با کمک آن می‌توان مهارت‌های مختلف کودکان اوتیسم را بهبود بخشید. ما در این مطلب سعی کردیم برخی از کاربردی‌ترین تمرینات کار درمانی برای اوتیسم را به شما معرفی کنیم. برای بهره مندی از این خدمات می‌توانید به مرکز توانبخشی امید شرق مراجعه نمایید.