کاردرمانی برای اختلال اوتیسم یا کاردرمانی برای اوتیسم (Occupational therapy for autism disorder) تاثیر مثبتی در تسریع روند درمان بیماران دارد. به کمک کاردرمانی می‌توان علائم اختلال اوتیسم را در افراد مبتلا به حداقل رساند. کاردرمانی برای اوتیسم روشی مناسب است که در آن تلاش می‌کنند با استفاده از فعالیت‌های هدفمند، اختلال را مدیریت نمایند.
اختلال اوتیسم
اوتیسم یک نوع اختلال رشدی- عصبی است که فرد مبتلا دچار مشکلات ارتباطی و تعاملی می‌شود. autism اصطلاحی رایج است که مجموعه ای از اختلالات عصبی را توصیف می‌کند. کسانی که از این اختلالات عصبی رنج می‌برند، معمولا با مشکلات ارتباطی و تعاملی مواجه هستند. این افراد الگوهای رفتاری محدود، تکرارشونده و کلیشه ای دارند.
بیماری اوتیسم (ASD) مختص نژاد و فرهنگ خاصی نیست. یعنی می‌توان این بیماری را در هر نژاد، فرهنگ یا پیشینه اقتصادی مشاهده کرد. اما مطالعات نشان می‌دهند که احتمال ابتلا به این اختلال در پسران 4 برابر دختران است. یعنی جنسیت فرد روی احتمال ابتلا به اوتیسم تاثیر دارد.
آخرین گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد تعداد مبتلایان به اوتیسم این کشور در سال 2023 تقریبا 1 نفر از هر 36 نفر است. گزارشی که سازمان جهانی بهداشت در 30 مارس 2022 منتشر کرده است بیانگر ابتلای (تقریبی) یک کودک از هر 100 کودک می‌باشد. به نظر می‌رسد تعداد مبتلایان به طیف اوتیسم از سال 1990 میلادی بیشتر شده است. البته افزایش شناخت نسبت به اوتیسم می‌تواند علت این مسئله باشد.
درست است که اتیسم یک اختلال مادام العمر است و قابل درمان نیست. اما می‌توان از طریق پشتیبانی از فرد مبتلا، به او کمک کرد تا زندگی بهتر و باکیفیت‌تری داشته باشد.
کنترل و مدیریت اتیسم
برای کنترل و مدیریت اختلال اوتیسم به توجه و مراقبت نیاز است. در حال حاضر از روش‌های مختلفی مانند کاردرمانی، بازی درمانی و گفتار درمانی برای مدیریت اختلال اوتیسم استفاده می‌کنند.
کودکان مبتلا به اوتیسم چه علائمی دارند؟
علائم ابتلا به اوتیسم در کودکان در سنین مختلفی ظاهر میشوند؛ اما معمولا این علائم بین 2-1 سالگی قابل مشاهده هستند. کودکانی که دچار این اختلال میشوند، دیرتر از همسالان خود می‌توانند ارتباط کلامی برقرار کنند. این تاخیر قابل توجه است. ضمن اینکه پیشرفت‌های اجتماعی آنها با سرعت کمی اتفاق می‌افتد.
رایج‌ترین علائم اوتیسم شامل موارد زیر میشوند :
1- بروز مشکل در ارتباطات و تعاملات اجتماعی
مهم‌ترین علامت بیماران اوتیسمی این است که نمی توانند ارتباط خوبی با دیگران و محیط پیرامونشان برقرار کنند. صحبت کردن درباره احساسات، عواطف و علایق برای چنین افرادی بسیار سخت است. مشخصه بارز کودکان مبتلا به اوتیسم، ناتوانی در حفظ تماس چشمی یا خواندن زبان بدن افراد می‌باشد. به همین علت قادر نیستند روابط اجتماعی مناسبی ایجاد کنند. سرعت پایین رشد کلامی در کودکان مبتلا به اوتیسم باعث می‌شود نتوانند مکالمه ای را شروع کنند یا در ادامه دادن مکالمه خود مشکل داشته باشند.
2- الگوهای رفتاری و عملی تکرارشونده و محدود
افراد مبتلا به اوتیسم رفتارهای خاص و علایق ثابتی دارند. یعنی کودکانی که دچار اوتیسم هستند از یکسری رفتارهای خاص پیروی می‌کنند. برای مثال ممکن است ساعت‌های طولانی مشغول یک اسباب بازی باشند؛ بدون اینکه از آن خسته شوند.
3- اختلال در پردازش حسی
کسانی که دچار اوتیسم هستند نسبت به میزان دریافت اطلاعات حسی خاص واکنش نشان می‌دهند. یعنی کاهش یا افزایش این اطلاعات ممکن است باعث واکنش‌های منفی آنها شوند. گاهی اوقات نمی‌توانند هماهنگی لازم را بین حواس بویایی، شنوایی و لامسه خود برقرار کنند.
4- ابتلا به مشکلات گوارشی و اختلالات خواب
یکی دیگر از علائمی که در بیشتر کودکان مبتلا به اوتیسم دیده می‌شود، مشکلات گوارشی و اختلالات خواب است. معمولا آنها از مشکلاتی مانند یبوست، اسهال مزمن و در برخی موارد بیماری‌های التهابی روده ای رنج می‌برند.
سطوح مختلف علائم طیف اوتیسم
کودکانی که علائم آنها خفیف‌تر باشد، در سطح یک قرار می‌گیرند. این کودکان به پشتیبانی کمتری نیاز دارند. اما کودکانی که علائم متوسط تا شدید را نشان می‌دهند در سطوح 2و3 دسته بندی میشوند. آنها در مقایسه با کودکان سطح یک به پشتیبانی بیشتری نیاز دارند.
این دسته بندی بر اساس فرمت استانداردی است که dsm برای متخصصان مشخص کرده است. با وجود توضیحات دقیق dsm در مورد طیف اوتیسم، اما نواقصی در این طرح دیده می‌شود. چرا که هیچ نوع راهنمایی درباره نوع خاص پشتیبانی از کودکان ارائه نمی‌دهد. علاوه براین افرادی هم هستند که در هیچ یک از این سه سطح قرار نمی‌گیرند. مسئله دیگر، احتمال تغییر شدت اختلال طیف اوتیسم در گذر زمان است.
کاردرمانی برای اوتیسم
کاردرمانی برای اوتیسم یکی از روش‌هایی است که در مدیریت و کنترل این اختلال موثر می‌باشد. درست است که هنوز درمان قطعی برای اختلال اوتیسم وجود ندارد؛ اما به کمک روش‌هایی مانند کاردرمانی، بازی درمانی و گفتاردرمانی می‌توان این اختلال را کنترل کرد.
وسایل کاردرمانی برای اوتیسم
کاردرمانی برای اوتیسم به کمک یکسری وسایل انجام می‌شود. بر اساس نوع و شدت اختلال و سن فرد مشخص می‌شود که باید از چه تجهیزات و وسایلی استفاده کرد.
تکنیک‌های کاردرمانی برای اوتیسم
کاردرمانگر یک برنامه تمرینی را برای بیمار اوتیسمی تنظیم می‌کند. هدف از این کار، افزایش همزمان میزان هماهنگی، قدرت، آگاهی و استقامت بدن بیمار است.
تمرین اول کاردرمانی برای اوتیسم : پرش ستاره ای
این تمرین یکی از بهترین تمرینات برای افراد مبتلا به اوتیسم می‌باشد. به طور کلی فعالیت‌های پرشی و حرکتی می‌توانند ماهیچه‌های پا و بدن فرد را تقویت کنند و استقامت قلبی و عروقی او را افزایش دهند.
در این تمرین، فرد باید زانوهای خود را خم کند. در حالی که پاهای او صاف هستند و کف پاها روی زمین قرار دارند. سپس بازوهای خود را به سمت قفسه سینه ببرد. یعنی فرد باید در حالت چمباتمه باشد. سپس بازوها و پاهای خود را به شکل ضربدر یا ایکس دربیاورد. تکرار این تمرین باعث تقویت عضلات و افزایش استقامت آنها می‌شود.
تعداد دفعات تکرار تمرین پرش ستاره ای : حداکثر 20 بار
تمرین دوم کاردرمانی برای اتیسم: تمرین آینه ای
این تمرین به بیماران اوتیسمی کمک می‌کند بتوانند تعامل بهتری با محیط اطرافشان داشته باشند. تمرین آینه ای به این صورت انجام می‌شود که درمانگر مقابل بیمار می ایستد و هر حرکتی بیمار انجام دهد، درمانگر تقلید می‌کند. مانند زمانی که بیمار مقابل آیینه قرار می‌گیرد. یعنی اگر بیمار دست راست خود را به سمت بالا بیاورد، درمانگر با دست چپ خود این کار را انجام می‌دهد. باید توجه داشت که لمس دست بیمار در برخی مواقع می‌تواند باعث اثربخشی بیشتر شود.
مدت زمان انجام تمرین آیینه ای : 2-1 دقیقه
تمرین سوم کاردرمانی برای اوتیسم : حلقه بازو
همان طور که گفتیم یکی از علائم بیماران اوتیسمی، انجام رفتارهای کلیشه‌ای و محدود است. درمانگر برای کاهش حرکات تکرارشونده بیمار از تمرین حلقه بازو استفاده می‌کند. به کمک این تمرین میزان انعطاف‌پذیری بدن بیمار افزایش می یابد.
نحوه انجام تمرین
– باز کردن پاها به اندازه عرض شانه
– کنار هم قرار دادن دست‌ها
– بالا آوردن بازوها در طرفین
– حرکت دادن بازوها برای ساختن دایره
– افزایش تدریجی ابعاد دایره
تمرینات کاردرمانی در اوتیسم
تمرینات کاردرمانی برای اوتیسم باید علاوه بر مرکز، در منزل هم دنبال شوند. کاردرمانگر در ابتدا سطح اوتیسم کودک را شناسایی می‌کند. سپس یک برنامه تمرینی اصولی برای کار کردن با کودک طراحی می‌کند. آموزش این تمرینات در کنار انجام منظم آنها باعث ارتقا شناختی کودک می‌شود. تمرینات کاردرمانی برای اوتیسم تاثیر مثبتی در بهبود عملکرد اجتماعی و تحصیلی کودکان اوتیسمی دارند.
در حال حاضر، از تمرینات متنوعی برای کاردرمانی کودکان طیف اوتیسم استفاده می‌کنند. برخی کاردرمانگران معتقدند در ابتدا باید تمرینات پایه ای و حرکتی را در برنامه درمانی کودکان قرار داد و در مرحله بعد به سراغ تمرینات شناختی و آموزشی رفت.
* تمرینات حرکتی، هماهنگی و تعادلی
با کمک این تمرینات، مغز کودک آماده دریافت مفاهیم می‌شود. ضمن اینکه تمرینات حرکتی مستقیما روی هوش و عملکرد ذهنی کودکان اوتیسمی تاثیر می‌گذارند.
– ایستادن کودک روی یک پا و پیمودن مسافتی به صورت لی لی
– ایستادن کودک در ارتفاع همراه با بلند کردن یک پا و باز کردن دو دست و تلاش برای حفظ تعادل
– بازی وسطی یک بازی مناسب برای کودکان اوتیسم است که می‌تواند میزان هماهنگی را در کودک افزایش دهد.
– از کودک بخواهید در حالت ایستاده به بادکنک ضربه بزند و اجازه ندهد بادکنک روی زمین بیفتد.
– پرتاب توپ به سمت دیوار و گرفتن آن (این تمرین را در حالتی که کودک نشسته یا ایستاده انجام دهید.)
– روبه روی کودک بایستید و با هم پرتاب توپ را تمرین کنید. یعنی از او بخواهید توپ را به سمت شما پرتاب کند. شما هم این کار را تکرار کنید.
– یکی دیگر از تمرینات کاردرمانی برای اوتیسم ، پرتاب توپ به سمت اشیا ثابت است. اسباب بازی بولینگ گزینه مناسبی برای این تمرین می‌باشد. البته می‌توانید چند عدد شیشه نوشابه یا وسایل دیگر را در یک ردیف بچینید و از کودک بخواهید تا با توپ به آنها ضربه بزند.
– از کودک بخواهید تمرین قبل را با استفاده از دو پا انجام دهد. به مرور که در این کار پیشرفت می کند، فاصله توپ و هدف را بیشتر کنید.
– دویدن و پرش از روی موانع ( چندین اسباب بازی کودک را با فاصله در مسیری قرار دهید. از کودک بخواهید ضمن دویدن در مسیر از روی موانع بپرد.)
* تمرینات حرکات ظریف و مهارت های دستی
این تمرینات اهمیت زیادی در کاردرمانی برای اوتیسم دارند. تمرینات حرکات ظریف و مهارت‌های دستی می‌توانند عملکرد ذهن کودک را بهبود بخشند. برخی از تمرینات کاربردی شامل موارد زیر میشوند.
– به کودک بگویید یک مداد را لای انگشتان اشاره و میانی خود نگه دارد. برای افزایش توانایی و تقویت مهارت از او بخواهید مداد را لای انگشتان خود مانند الاکلنگ تکان دهد.
– از کودک خود بخواهید تا آب موجود در یک ظرف را داخل ظرف دیگری بریزد. او باید این کار را با دو دست خود انجام دهد.
– با کودک خود گل بازی یا خمیربازی کنید. مقداری گل یا خمیر به کودک بدهید و از او بخواهید با آن توپ درست کند.
– یک تمرین یا بازی مناسب برای کودکان اوتیسم ، بازی پیانو است. برای این کار، کودک باید دست و ساعد خود را روی میز بگذارد و با استفاده از انگشتان خود روی میز ضربه بزند. (شبیه حالت نواختن پیانو)
– تمرین فرغونی راه رفتن روی دست‌ها برای تقویت مهارت‌های دستی کودک اوتیسمی مفید است. علاوه براین موجب ثبات بیشتر شانه و آرنج او می‌شود. در این تمرین، کودک باید در حالت تحمل وزن روی دست‌ها قرار بگیرد. سپس شما پاهای او را از زمین جدا کنید. حرکت کودک به سمت جلو (مانند فرغون) تاثیر بسزایی در بهبود مهارت های دستی وی دارد.
* تمرینات مهارت های حرکتی درشت
کاردرمانی برای اوتیسم شامل تمرینات مهارت‌های حرکتی درشت مانند پریدن، دوچرخه سواری و… می‌شود. هنگامی یک فرد می‌تواند بدود یا بالا بپرد که بازوها، پاها و تنه او با هم هماهنگ باشند.
اگر امکان کنترل عضلات درشت موجود در سیستم حرکتی وجود نداشته باشد، عملکرد آنها با مشکل مواجه می‌شود. این اتفاقی است که در سیستم حرکتی کودکان اوتیسمی رخ می‌دهد. در این حالت، برداشتن و پرتاب یک توپ برای آنها کار سختی است. برخی از تمرینات کاردرمانی برای اوتیسم که با هدف تقویت مهارت های حرکتی درشت کودکان طراحی شده اند، شامل موارد زیر میشوند.
– یکی از تمریناتی که برای تقویت مهارت های حرکتی درشت مفید است، تقلید راه رفتن حیوانات است. حرکت مانند خرس (چهار دست و پا) یا خرچنگ می‌تواند باعث بهبود مهارت های حرکتی بزرگ کودک شود.
– حباب بازی برای کودکان جذاب است. آنها حباب های تولید شده را دنبال می‌کنند و می‌ترکانند. دویدن، پریدن، حرکت در مسیرهای مختلف و حفظ تعادل باعث ایجاد مهارت های حرکتی درشت در کودک میشوند. بازی والیبال با استفاده از بادکنک هم یک بازی مناسب برای کودکان اوتیسم است. این بازی می‌تواند مهارت های حرکتی بزرگ کودک را تقویت کند.
– یکی از روش‌های خوب برای تقویت قدرت بازوها و پاهای کودکان اوتیسمی، آموزش ورزش‌های رزمی به آنها است. با شرکت در این جلسات یاد می‌گیرند که لگد بزنند، مشت بزنند و از خودشان در برابر حریف دفاع کنند. به این ترتیب، عضلات اصلی بدن کودک قوی میشوند.
* تمرینات توجه و تمرکز برای کودکان اوتیسم
برای اینکه کودک بتواند چیزی را یاد بگیرد نیاز به توجه و تمرکز دارد. قدرت دقت به یک موضوع خاص را توجه و به ادامه دقت، تمرکز می‌گویند. معمولا کودکان اوتیسمی در زمینه توجه و تمرکز دچار مشکل هستند. به همین علت واژه «حواس پرت» را برای آنها به کار می‌برند. کاردرمانی برای اوتیسم ، تمریناتی را به منظور بهبود قدرت توجه و تمرکز کودکان اوتیسمی ارائه می‌دهد. در ادامه به برخی از این تمرینات اشاره می‌کنیم.
– یکی از تمرینات توجه و تمرکز برای کودکان اوتیسم ، شمردن اعداد مطابق با یک الگوی مشخص است. برای مثال از کودک بخواهید اعداد فرد (یک در میان) را بشمارد.
– چشمان کودک را ببندید و از او بخواهید نقاشی بکشد. نوشتن یا نقاشی کشیدن با چشمان بسته موجب تقویت توجه و تمرکز کودک می‌شود.
– در یک تمرین دیگر، چندین مکعب را در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید آنها را روی هم بچیند. در ابتدا از تعداد محدودی مکعب استفاده کنید. با پیشرفت کودک، تعداد مکعب ها را افزایش دهید.
– استفاده از وسایل بازی موجود در پارک ها مزایای زیادی برای کودک دارد. هنگامی که کودک تاب سواری می‌کند، یاد می‌گیرد که چطور تعادل خود را حفظ کند. تغییر وزن دهد و پاهای خود را هماهنگ کند.
– می‌توانید در منزل خود یک مسیر با مانع ایجاد کنید. این کار را با استفاده از بالش، پتو، مبل و… انجام دهید. به این ترتیب، انگیزه ای برای کودک ایجاد می‌شود تا برای رسیدن به هدف تلاش کند.
* تمرینات ذهنی اوتیسم
تمرینات ذهنی اوتیسم شرایطی را فراهم می‌کنند تا مهارت های ذهنی کودک اوتیسم بهبود یابد. علاوه براین تاثیر مثبتی در ایجاد ارتباط اجتماعی صحیح کودک دارند.
کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم
کاردرمانی ذهنی کودکان با استفاده از این تمرینات گام‌های موثری برای درمان اوتیسم برمی‌دارد. این نوع کاردرمانی برای اوتیسم موجب تقویت توانایی‌های کودک می‌شود. همچنین اختلاف بین سن رشدی و تقویمی او را به حداقل می‌رساند.
خدمات کاردرمانی ذهنی در زمینه های افزایش شناخت، آموزش مهارت‌های روزانه زندگی، آمادگی ورود به مدرسه، آمادگی شغلی، مدیریت مالی، تغذیه، زندگی مستقل و… می‌باشند.
کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم باعث افزایش مهارت های ذهنی و آموزشی، بهبود توجه و اعتماد به نفس کودک می‌شود. علاوه براین، سطح حافظه دیداری و شنیداری او را افزایش می‌دهد. این نوع کاردرمانی برای اوتیسم شرایطی را فراهم می‌کند تا کودکان احساسات خود را ابراز کنند. همچنین موجب افزایش تعاملات اجتماعی کودک می‌شود.
تمرینات کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسمی، مهارت های نوشتاری و دست‌خط کودکان را بهبود می‌دهد. این امر تاثیر مثبتی روی یادگیری کودکان دارد و موجب کاهش اضطراب آنها می‌شود.
در ادامه به برخی از تمرینات ذهنی اوتیسم اشاره می‌کنیم.
– کودکان مبتلا به اوتیسم در حرکات ظریف دچار مشکل هستند. یعنی برداشتن اشیا با استفاده از دو انگشت یا بستن دکمه لباس برای آنها مشکل است. برای تقویت مهارت های کودک، چندین وسیله را با ابعاد مختلف کنار هم بگذارید. بهتر است موارد کوچکی که انتخاب می‌کنید، خوراکی باشند. در این صورت اگر کودک آن را داخل دهان ببرد، خطری ندارد. از کودک بخواهید آنها را بردارد. کودک برای برداشتن وسیله بزرگتر از همه انگشتان خود استفاده می‌کند. هنگامی که نوبت به برداشتن خوراکی‌های ریز مانند نخود فرنگی می‌رسد، کودک تلاش می‌کند با انگشتان خود بردارد.
– اعضای بدن را به کودک خود آموزش دهید. به این ترتیب، او می‌تواند شناخت خوبی نسبت به خود پیدا کند.
– بعد از یادگیری اعضای بدن، کودک باید یاد بگیرد که با چه عضوی می‌شنود یا با چه عضوی می‌بیند. این تمرین در کنار تمرین قبلی زیر بنای سایر تمرینات ذهنی کودکان را تشکیل می‌دهند.
– یکی از تمرینات کاردرمانی برای اوتیسم ، شناخت جهت ها است. این تمرین نقش موثری در تقویت ذهن کودک دارد. تشخیص جهت ها و دست چپ و راست جزو تمرین های کاردرمانی ذهنی اوتیسم در منزل به شمار می‌روند.
– شباهت ها و تفاوت های اشکال را به کودک خود آموزش دهید. به این ترتیب او می‌تواند اشیای مشابه و متفاوت را تشخیص دهد.
* تمرینات حافظه و یادگیری
کاردرمانی برای اوتیسم به وسیله یکسری تمرینات می‌تواند وضعیت حافظه و یادگیری کودک اوتیسمی را افزایش دهد.
در ادامه چند مورد از تمرینات کاردرمانی برای تقویت حافظه و یادگیری را بیان می‌کنیم.
– تصویر چند شی را روی یک ورق کاغذ بکشید و بعد یکی را پاک کنید. از کودک بپرسید کدام شی را پاک کرده اید. مرحله به مرحله تعداد اشکال را بیشتر کنید و زمان نگاه کردن کودک را کاهش دهید. این تمرین در تقویت حافظه فعال موثر است.
– چند مورد از اسباب بازی های کودک را روی میز بگذارید. بدون اینکه کودک متوجه شود، یکی از آنها را بردارید. سپس از کودک بپرسید کدام اسباب بازی را برداشته اید. با پیشرفت کودک، تعداد اسباب بازی ها را بیشتر کنید.
– به کودک خود کمک کنید تا شعرهای ساده و کودکانه را حفظ کند. این کار باعث تقویت حافظه شنیداری او می‌شود.
– بازی تکرار کلمات ، یک بازی مناسب برای کودکان اوتیسم است. برای این منظور سه کلمه بی ربط را به کودک بگویید. بعد از مدت کوتاهی از او بخواهید نام سه کلمه را تکرار کند. در ادامه روند بازی، زمان منتظر شدن را بیشتر کنید. برای مثال بعد از گذشت 5 دقیقه از کودک بخواهید سه کلمه را بازگو کند.
* تمرینات کاردرمانی برای بهبود ارتباطات بین فردی
کودکان طیف اوتیسم ارتباط اجتماعی خوبی ندارند. آنها نمی‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند. محدودیت‌های گفتاری، عدم تماس چشمی و ناتوانی در استفاده از ایما و اشاره باعث شده است ارتباط برقرار کردن برای آنها دشوار باشد. گفتاردرمانگر می‌تواند با استفاده از راهکارهایی، گفتار کودک را بهبود بخشد. در این میان، کاردرمانی برای اوتیسم است که روی بهبود ارتباطات غیرکلامی تاکید می‌کند.
در ادامه به چند تمرین کاردرمانی برای بهبود تماس چشمی اشاره می‌کنیم.
برای یادگیری مهارت های ارتباطی و گفتار و زبان کودکان لازم است با دیگران، تماس چشمی برقرار کنند. کودکان از طریق نگاه کردن به چهره افراد متوجه احساسات، عواطف، حالات و منظور آنها میشوند.
– برای بهبود تماس چشمی در کودک از او بخواهید با مهره های رنگی به چشمان شما نگاه کند. در یک تمرین دیگر، می‌توانید با استفاده از کاغذ یک لوله درست کنید و از او بخواهید با لوله کاغذی به چشمان شما نگاه کند.
– در یک تمرین دیگر، به کودک آموزش دهید تا به صحبت‌های فرد مقابل گوش کند. او را تشویق کنید به فردی که در حال صحبت کردن است نگاه کند. با این کار، کودک یاد می‌گیرد که باید نوبت را در مکالمه رعایت نماید.
– برای بهبود ارتباطات کودک خود می‌توانید از روش پکس استفاده کنید. PECS یک سیستم ارتباطی تبادل تصویر است. در این روش، تصاویری از غذاها، وسایل و بازی‌های موردنیاز کودک را در اختیار او قرار می‌دهند. کودک، خواسته اش را با استفاده از تصاویر به دیگران نشان می‌دهد. هدف از طراحی روش پکس، کمک به کودکانی بود که در برقراری ارتباط اولیه و رفع نیازهای خود مشکل دارند.
* تمرینات ادراکی
تمرینات ادراک بینایی و شنوایی جزو مهم‌ترین تمرینات ادراکی محسوب میشوند.
– یکی از تمرینات تقویت ادراک بینایی کودک اوتیسمی این است که یک شی را مقابل صورت او بگیرید. از او بخواهید برای چند ثانیه به شی خیره شود. در این تمرین، کودک باید با هر دو چشم به شی نگاه کند.
– یک تمرین کاردرمانی برای اوتیسم ، استفاده از پازل است. این بازی مفرح تاثیر بسزایی در بهبود مهارت های ادراک بینایی کودکان اوتیسمی دارد.
– چند کلمه خاص را با توجه به میزان رشد ذهنی کودک روی کاغذ بنویسید. سپس از کودک بخواهید تا کلماتی که با حرف خاصی شروع شده اند را پیدا کند. این تمرین را می‌توانید روی نوشته های روزنامه هم پیاده کنید.
– به کمک چندین چوب کبریت ، شکل‌های مختلفی بسازید. سپس از کودک بخواهید او این کار را انجام دهد.
– یکی از اسباب بازی های صدادار کودک را مخفی کنید. در ادامه، از او بخواهید با توجه به صدای اسباب بازی، محل آن را پیدا کند.
فواید کاردرمانی برای اوتیسم
کاردرمانی برای اوتیسم تاثیر بسزایی در پرورش، حفظ و بهبود مهارت‌های بیماران دارد. تمرینات کاردرمانی به بیماران کمک می‌کنند تا عملکرد مناسبی در خانه، مدرسه و محل کار داشته باشند.
از دیگر فواید کاردرمانی برای اوتیسم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- بهبود قدرت یادگیری
2- افزایش اعتماد به نفس و خودباوری
3- افزایش تمرکز روی تکالیف مدرسه
4- بیشتر شدن سطح تعاملات اجتماعی
5- برقراری ارتباط متقابل با دیگران
6- ابراز احساسات، علایق و عواطف
7- شرکت در بازی‌های دسته جمعی
8- کنترل و مدیریت خود تنظیمی
9- بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت
10- شناسایی مشکلات خواب و رفع آنها
11- مدیریت و کنترل تغذیه بیماران
12- بهبود مهارت‌های زبانی و اجتماعی افراد مبتلا به اوتیسم
همان طور که قبلا اشاره کردیم بیشتر کودکان اوتیسمی با اختلالات خواب مواجه هستند. درمانگر می‌تواند اختلالات خواب و بی‌قراری بیماران را ریشه‌یابی کند و قدم‌های موثری را برای بهبود این مشکلات بردارد. شناسایی اختلالاتی مانند آپنه خواب، راه رفتن در خواب، وحشت‌زدگی در خواب و… و درمان آنها تاثیر مثبتی در کاهش علائم کودکان اوتیسمی دارد.
همچنین اجرای صحیح تمرینات ورزشی مناسب باعث سلامت جسمی و روحی کودک می‌شود. کاردرمانگر در تنظیم برنامه درمانی برای بیمار ASD به تغذیه او هم توجه دارد. بنابراین در رژیم غذایی او مواردی مانند میوه و سبزیجات تازه، آب و مایعات، مرغ و ماهی و چربی‌های اشباع نشده را قرار می‌دهد.
کودکانی که دچار اتیسم هستند، از نظر توسعه مهارت‌های زبانی و اجتماعی عقب‌تر از همسالان خود می‌باشند. کاردرمانگر به کمک کاردرمانی برای اوتیسم و ارائه برنامه تمرینی در منزل می‌تواند مهارت‌های کلامی و تعاملات اجتماعی بیمار را بهبود دهد.
روش های درمان اوتیسم
تا به حال روش خاصی برای درمان و از بین بردن اختلال اوتیسم شناسایی نشده است. اما تکنیک‌هایی وجود دارند که با استفاده از آنها روند بهبودی سریع‌تر پیش می‌رود. این تکنیک‌ها موجب میشوند علائم کودک اوتیسمی به حداقل برسند.
همان طور که قبلا گفتیم یکی از این روش‌ها کاردرمانی برای اوتیسم است. از روش‌های دیگری که برای بهبود اختلالات طیف اوتیسم به کار می‌روند می‌توان به بازی درمانی و گفتاردرمانی اشاره کرد.
گاهی اوقات برای مدیریت اختلال اوتیسم از درمان های جایگزین استفاده می‌کنند. این درمان‌ها شامل تجویز ویتامین‌ها با دوز بالا، کی لیت درمانی برای سم زدایی بدن، اکسیژن درمانی هایپرباریک و استفاده از ملاتونین برای رفع مشکلات خواب میشوند.
سخن پایانی درباره کاردرمانی برای اوتیسم
کاردرمانی برای اختلال اوتیسم باعث پیشرفت چشمگیری در کیفیت زندگی بیماران می‌شود. با استفاده از تمرینات کاردرمانی می‌توان مهارت‌های ارتباطی، حرکتی، شناختی و پردازش حسی بیماران را بهبود بخشید. کاردرمانگر از طریق این تمرینات می‌تواند نحوه مراقبت از خود، بازی و انجام تکالیف مدرسه را به کودک ASD آموزش دهد. او با توجه به میزان ناتوانی کودک و شرایط محیطی موجود از تکنیک های مختلفی استفاده می کند.
کاردرمانگر بعد از بررسی وضعیت فیزیکی، اجتماعی، احساسی، حسی، شناختی و نیازهای کودک، یک رویکرد مناسب را به کار می‌گیرد. برنامه ای که درمانگر طراحی می‌کند در خانه و محیط مدرسه قابل اجرا است.
کاردرمانی برای اوتیسم مفید است و می‌تواند باعث تقویت مهارت های عمومی پردازش حسی در افراد مبتلا شود. به این ترتیب برنامه ریزی های حرکتی کودکان بهبود پیدا می‌کنند. امروزه برای درمان کودکان طیف اوتیسم از داروها هم استفاده می‌شود.