حرف نزدن کودک تا چه سنی طبیعی است؟ یا تا کی صبر کنیم تا گفتار کودک شروع شود؟ اینها سوالاتی هستند که در ذهن بسیاری از خانواده ها وجود دارند. در پاسخ، این سوال مطرح می شود که درک و توجه کودک شما چگونه است؟ از آنجایی که مهارت های ادراکی و شناختی قبل از مهارت های بیانی شکل می گیرند، انتظار داریم مهارت های شناختی نظیر توجه و واکنش به صداهای گفتاری مثل نام خود و دستورات کلامی ساده متناسب با سن کودک کسب شده باشد.
کودک تا سن یک سالگی دستورات کلامی ساده را درک کرده و از حرکات نمادین نظیر بای بای استفاده می کند. پس از آن اولین واژگان به تدریج شکل می گیرد و کم کم خزانه واژگان بیانی و درکی افزایش می یابد. تا سن دو سالگی، کم کم کودک از ترکیبات دوتایی برای بیان خواسته هایش استفاده کرده و دستورات کلامی پیچیده تری را درک می کند. حال اگر کودک شما در سن دو سالگی درک خوبی دارد و به اصطلاح والدین، همه چیز را می فهمد نهایتا تا دو و نیم سالگی می توان صبر کرد تا خزانه واژگان بیانی کودک به پنجاه واژه برسد. اگر تا این سن خزانه واژگان افزایش پیدا نکرد، نیاز به ارزیابی دقیق توسط آسیب شناس گفتار و زبان در مجموعه امید شرق می باشد.
در صورت نیاز، مداخلات درمانی به موقع جهت جلوگیری از تاخیر بیشتر توسط درمانگران خبره در این زمینه ارائه می گردد. اگر در سن دو سالگی، کودک نسبت به صداهای محیط و صداهای کلامی و دستورات کلامی والدین واکنش نشان نمی دهد، در همان سن دو سالگی نیاز به مداخلات درمانی به خصوص مداخلات شناختی با استفاده از کاردرمانی ذهنی است. پس از افزایش مهارت های شناختی نظیر درک و توجه، می توان گفتاردرمانی را به صورت مستقیم در دو و نیم سالگی آغاز کرد. والدین عزیز لطفا نسبت به رشد گفتار و زبان کودک خود حساس باشید. درمان به موقع و تشخیص درست مهم ترین اصول درمان کودک شما هستند. در مجموعه کاردرمانی و گفتاردرمانی امید شرق به صورت تیمی، تمامی مهارت های شناختی و گفتاری کودک ارزیابی شده و مشاورات و مداخلات درمانی لازم توسط کادری مجرب ارائه می گردد.
دلایل مراجعه به گفتاردرمانگر
برخی از افراد تصور می کنند که مراجعه به کلینیک گفتاردرمانی به معنای وجود نقص در کودک آنها می باشد. در حالی که این تصور اشتباه است و بیشتر کودکانی که به این مرکز مراجعه می کنند، ضریب هوشی بالایی دارند. اگر کودک شما حرف نمی زند یا در بیان کلمات مشکل دارد، بهتر است در سنین پایین برای رفع مشکل اقدام نمایید. چرا که تاثیر روش های درمانی در این زمان بیشتر است. یکی از مهم ترین نکات در هنگام درمان کودک، توجه به سن طلایی حرف زدن می باشد. 3 سال اول زندگی کودک، سنین طلایی حرف زدن می باشند. البته برخی از منابع تا 6 سالگی را به عنوان سنین طلایی در نظر می گیرند. با این وجود، ذکر می کنند که سرعت و توانایی یادگیری در سه سال اول زندگی کودک بیشتر است. قدرت یادگیری مغز کودک در این زمان به شدت بالا است. متخصصین گفتاردرمانی تلاش می کنند تا با استفاده از تکنیک های مختلف و رفع موانع، فرایند یادگیری زبان و گفتار کودک را سرعت ببخشند.
چرا کودک دیر حرف می زند؟
دیر حرف زدن کودک، دلایل مختلفی دارد. از جمله این دلایل می توان به روش های نادرست ارتباط والدین با کودک، مشکلات موجود در مغز، آناتومی گفتار، مشکلات شنیداری، مسائل و اختلالات پزشکی اشاره کرد. یکی از مهم ترین دلایل دیر حرف زدن کودک، ارتباط نادرست والدین با او است. تماشای زیاد تلویزیون، صحبت نکردن با کودک، آموزش زبان دوم قبل از تسلط کودک به زبان اصلی و استفاده از جملات طولانی و کلمات دشوار زمینه ای را فراهم می کنند تا کودک از لحاظ گفتاری ضعیف شود. هنگامی که کودک ساعات زیادی را مشغول تماشای تلویزیون می شود، یک ارتباط واقعی را یاد نمی گیرد. یعنی به جای اینکه در یک ارتباط دو طرفه مشغول صحبت شود فقط ساکت می نشیند و برنامه ها را تماشا می کند.
یکی از اشتباهات والدین در مورد کودک خود این است که زیاد با او صحبت نمی کنند. در چنین شرایطی، خزانه واژگان گفتاری کودک افزایش نمی یابد. برخی از والدین قبل از اینکه کودک آنها بتواند به خوبی صحبت کند، برای یادگیری زبان دوم اقدام می کنند. این کار درست نیست و باید اجازه دهند تا کودک به زبان اصلی مسلط شود و سپس شروع به یادگیری زبان جدید نماید. بعضی از پدر و مادرها در هنگام صحبت با کودک خود از جملات طولانی استفاده می کنند یا اینکه کلمات را با سرعت زیادی بیان می کنند. در این حالت، کودک به درستی متوجه منظور والدین نمی شود و از نظر بیانی ضعیف می شود. البته دلایل دیگری هم وجود دارند که موجب دیر حرف زدن کودک می شوند. یکی از آنها وجود مشکلات مغزی و عقب ماندگی های ذهنی است. کودکانی که از مشکلات مغزی رنج می برند، نمی توانند به درستی صحبت کنند. در اثر این مشکلات، کودک نمی تواند برای تولید آوا از لب ها، زبان، فک و … درست استفاده کند. برخی از کودکان هم به دلیل اختلال در سیستم تکلم (آناتومی) با مشکل تلفظ مواجه می شوند. کوتاهی بند زیر زبان و لب شکری از جمله اختلالاتی هستند که مشکلات گفتاری را به همراه دارند.
گاهی اوقات کودک به علت مشکلات شنیداری، دیر حرف می زند. به همین علت کودکانی که از نظر گفتاری دچار مشکل هستند، تحت آزمایش شنوایی قرار می گیرند. با این حال برای بررسی وضعیت کودکی که حرف نمی زند، ابتدا بهتر است به آسیب شناس گفتار و زبان مراجعه شود و در صورت لزوم و صلاحدید، برای انجام تست شنوایی اقدام نماید. بعضی از بیماری ها و اختلالات پزشکی مانند اوتیسم، فلج مغزی، کم شنوایی، عقب ماندگی ذهنی، لب شکری و … هم می توانند در دیر حرف زدن کودک شما موثر باشند.
چطور می توان مشکل دیر حرف زدن کودک را برطرف کرد؟
فرقی نمی کند که کودک شما به چه علتی حرف نمی زند. در هر صورت باید هر چه سریع تر برای رفع مشکل اقدام نمایید. به این نکته توجه داشته باشید که اگر در زمان مناسب به کلینیک گفتاردرمانی مراجعه کنید، روند بهبودی فرزند شما به سرعت پیش می رود. متخصص گفتاردرمانی بعد از معاینه و ارزیابی دقیق کودک شما، بهترین روش درمان را به کار می گیرد. تکنیک های درمانی و انجام تمرینات در منزل به کودک شما کمک می کنند تا سریع تر بهبود یابد. درمانگران مرکز گفتاردرمانی امید شرق به بررسی وضعیت کودک می پردازند. آنها میزان درک و فهم کودک شما را مورد ارزیابی قرار می دهند. علاوه براین، گفتار، نحوه ی برقراری ارتباط، وضوح کلام و وضعیت دهان و عملکرد بخش های مختلف را بررسی می کنند.
بهترین کار برای کمک به فرزند خود و رفع مشکل گفتاری وی، مراجعه به آسیب شناس گفتار و زبان است. علاوه بر این، می توانید با استفاده از تکنیک های زیاد حرف زدن، واضح حرف زدن، کمتر سوال پرسیدن، تشویق کودک به صحبت کردن، کتاب خواندن، حرف زدن با کودک در موقعیت های مختلف و آموزش صداهای حیوانات به فرزند خود کمک کنید تا شروع به صحبت کند. به یاد داشته باشید که ممکن است کودک شما در ابتدا کلمات را اشتباه تلفظ کند. در این صورت به او فشار نیاورید و صبر داشته باشید تا به مرور زمان این مشکل رفع شود. همواره برای تلاش های کودک خود ارزش قائل شوید و او را برای صحبت کردن تشویق کنید.
سخن پایانی
دیر حرف زدن کودک یکی از مشکلاتی است که برخی والدین با آن مواجه هستند. اگر فرزند شما هم حرف نمی زند، می تواند علت های مختلفی داشته باشد. برخی از این دلایل شامل مشکلات مغزی، شنیداری، ارتباط نادرست والدین با کودک، اختلال در سیستم تکلم و … می شوند. برای تشخیص علت و درمان این مشکل به کلینیک گفتاردرمانی مراجعه کنید.